Τα τελευταία χρόνια, ο παραδοσιακά ανδροκρατούμενος κλάδος των μεταφορών βλέπει όλο και περισσότερες γυναίκες να ασχολούνται με την οδήγηση φορτηγών ως επάγγελματική δραστηριότητα. Μια νέα έρευνα αποκαλύπτει ορισμένες από τις εμπειρίες, τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες οδηγοί φορτηγών.
Η παγκόσμια έλλειψη ειδικευμένων οδηγών φορτηγών –η οποία ήδη περιορίζει πολλές μεταφορικές επιχειρήσεις– αναμένεται να επιδεινωθεί σημαντικά έως το 2028. Η αύξηση της συμμετοχής γυναικών στον κλάδο ως οδηγοί θεωρείται όλο και πιο συχνά μια πιθανή λύση στην κρίση. Στις ΗΠΑ, ο αριθμός των γυναικών οδηγών φορτηγών έχει αυξηθεί κατά 88% από το 2010. Ωστόσο, ακόμα και εκεί παραμένει μια ανδροκρατούμενη βιομηχανία, με τις γυναίκες να αντιπροσωπεύουν μόνο το 13,7% των οδηγών. Σε άλλα μέρη, έχει σημειωθεί μικρότερη πρόοδος, με τις γυναίκες να αποτελούν μόνο το 4% των οδηγών φορτηγών στην Ευρώπη.
Για να αποκτήσει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα κίνητρα των γυναικών προκειμένου να γίνουν οδηγοί φορτηγών, η Volvo Trucks πραγματοποίησε πρόσφατα μια έρευνα σε δέκα ευρωπαϊκές χώρες η οποία περιλάμβανε συνεντεύξεις με 231 γυναίκες.
"Αν θέλουμε να έχουμε επιτυχία στην πρόσληψη και τη διατήρηση γυναικών στον κλάδο, πρέπει να γνωρίζουμε περισσότερα για τις εμπειρίες τους και να αποφεύγουμε να βασιζόμαστε σε στερεότυπα ή να κάνουμε υποθέσεις", λέει η Delphine Maury, Senior Market Analyst της Volvo Trucks.
Από τα αποτελέσματα της έρευνας, είναι φανερό ότι πολλές γυναίκες οδηγοί βλέπουν πολλές θετικές πτυχές στη δουλειά τους. Το 44% πιστεύει ότι η οδήγηση φορτηγού είναι ευεργετική για την ψυχική τους υγεία. Τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων λένε ότι σκέφτονται την προοπτική να παραμείνουν στο επάγγελμα για όλη τους την εργασιακή ζωή και θα το συνιστούσαν και σε άλλες γυναίκες. Το 75% πιστεύει ότι έχει καλές συνθήκες εργασίας και το 91% δηλώνει ότι έχει καλές σχέσεις με άλλους οδηγούς φορτηγών. Το 88% των ερωτηθέντων δηλώνει περήφανο που είναι γυναίκα σε αυτό το επαγγελματικό πεδίο.
"Έμεινα πραγματικά έκπληκτη από το πάθος που έχουν για τη δουλειά", λέει η Delphine. "Πολλές γυναίκες οδηγοί δεν αναγκάζονται να παραμείνουν στον κλάδο από ανάγκη, επειδή δηλαδή χρειάζονται την εργασία: έχουν διαλέξει αυτό το επάγγελμα. Τους αρέσει να οδηγούν και να βγαίνουν στο δρόμο».
Όταν ρωτήθηκαν τι τους αρέσει στη δουλειά τους, οι πιο συνηθισμένοι λόγοι που ανάφεραν ήταν η οδήγηση (το 83% των ερωτηθέντων), η μοναχικότητα της δουλειάς (53%),η δυνατότητα να ταξιδεύουν και να ανακαλύπτουν νέες περιοχές (51%), το ότι είναι ανεξάρτητες (47%) και το γεγονός ότι δεν εργάζονται σε γραφείο (45%).Όταν ρωτήθηκαν τι απολαμβάνουν περισσότερο στην εργασία, οι πιο δημοφιλείς απαντήσεις ήταν ο χρόνος οδήγησης (75%), η ακρόαση μουσικής/podcast/ηχητικών βιβλίων (63%), η παράδοση εμπορευμάτων (43%) και η συνομιλία με άλλους οδηγούς φορτηγών (41%).
Παρά τα πολλά θετικά, η έρευνα ανέδειξε επίσης ορισμένα σημαντικά μειονεκτήματα στο επάγγελμα. Πολλές ερωτώμενες ανέφεραν ότι αντιμετωπίζουν προβλήματα με την εύρεση τουαλέτας (63%) και ντους (57%) σε σταθμούς φορτηγών, το 70% των γυναικών αντιμετώπισε προβλήματα με την καθαριότητα των τουαλετών που είναι διαθέσιμες.
Όταν ρωτήθηκαν για το τι δεν τους αρέσει στη δουλειά τους, οι πιο συνηθισμένοι λόγοι ήταν η έλλειψη σεβασμού από άλλους χρήστες του δρόμου και οδηγούς (70%), ο κίνδυνος ατυχημάτων (53%) και οι αυστηροί κανονισμοί (40%). Και ενώ πολλοί θεωρούν τη δουλειά θετική για την ψυχική τους υγεία, πολλοί πιστεύουν επίσης ότι έχει αρνητική επίδραση στη σωματική τους υγεία (49%) και στην προσωπική τους ζωή (43%). Το 31% των γυναικών αναφέρει ότι υπόκειται σε σεξιστική και μισογυνιστική συμπεριφορά.
Η έρευνα περιελάμβανε επίσης ερωτήσεις σχετικά με το σχεδιασμό και την εργονομία του φορτηγού, καθώς και την ασφάλεια και την προσωπική προστασία στους σταθμούς φορτηγών. Ωστόσο, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι αυτά δεν είναι σημαντικά ζητήματα για τις περισσότερες γυναίκες οδηγούς. Παρά το ότι πολλές γυναίκες λαμβάνουν ορισμένες προφυλάξεις ασφαλείας όπως κάμερες και ιμάντες ασφαλείας για τις πόρτες, το 70% των ερωτηθέντων αισθάνονται είτε αυτοπεποίθηση είτε ασφάλεια όταν διανυκτερεύουν μέσα στο φορτηγό τους.
Πολλές γυναίκες οδηγοί φορτηγών δεν θέλουν ειδική μεταχείριση ή προσαρμογές, θέλουν απλώς να γίνουν αποδεκτές ως κανονικοί οδηγοί φορτηγών.
Εν όψει των αποτελεσμάτων της έρευνας, η Delphine Maury πιστεύει ότι μερικές από τις πιο σημαντικές ενέργειες που μπορούν να κάνουν οι εταιρείες μεταφορών είναι να διασφαλίσουν ασφαλείς στάσεις φορτηγών για διανυκτέρευση, να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε καθαρές τουαλέτες κατά τις βάρδιες και να εξοπλίσουν τα φορτηγά με εξαρτήματα ασφαλείας όπως κάμερες και συστήματα συναγερμού. Είναι επίσης σημαντικό να υπάρχουν ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας που θα βοηθούν τους οδηγούς να επιτύχουν μια καλή ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
"Αλλά πρέπει να τονιστεί ότι αυτά τα μέτρα δεν θα βοηθήσουν μόνο στη διατήρηση των γυναικών οδηγών - θα ωφελήσουν και τους άνδρες", λέει η Delphine. «Στην πραγματικότητα, αυτό που κατάλαβα από αυτήν την έρευνα είναι ότι πολλές γυναίκες οδηγοί φορτηγών δεν θέλουν ειδική μεταχείριση ή προσαρμογές – θέλουν απλώς να γίνονται αποδεκτές ως κανονικοί οδηγοί φορτηγών και να αντιμετωπίζονται το ίδιο με τους άνδρες συναδέλφους τους».
Η 22χρονη Amanda Gren από την Tomelilla της Σουηδίας είναι οδηγός φορτηγού για περισσότερο από ένα χρόνο και οι εμπειρίες της είναι σύμφωνες με τα αποτελέσματα της έρευνας. Στο παρελθόν εργαζόταν στο λιανεμπόριο πριν αποφασίσει να αλλάξει καριέρα. Θέλοντας έναν αξιοπρεπή μισθό, αλλά μη θέλοντας να γυρίσει πίσω και να σπουδάσει για άλλα 3-4 χρόνια, η προοπτική να γίνει οδηγός φορτηγού της άρεσε. Μπόρεσε ακόμη και να βρει δουλειά στην τοπική εταιρεία μεταφορών Erikssons Åkeri προτού ολοκληρώσει την εκπαίδευση οδηγού.
«Λατρεύω την ελευθερία», λέει. "Όταν δούλευα σε κατάστημα, το αφεντικό μου ήταν συνεχώς πάνω από το κεφάλι μου, μπορούσα να πάω μόνο σε διάλειμμα μόνο όταν εκείνος μου έλεγε. Τώρα όμως μπορώ να δουλέψω όπως θέλω. Εδώ είμαι το αφεντικό του εαυτού μου."
Όταν δούλευα σε κατάστημα, το αφεντικό μου ήταν συνεχώς πάνω από το κεφάλι μου, μπορούσα να πάω μόνο σε διάλειμμα μόνο όταν εκείνος μου έλεγε. Τώρα όμως μπορώ να δουλέψω όπως θέλω. Εδώ είμαι το αφεντικό του εαυτού μου.
Με βάση την εμπειρία της, ενώ μερικοί μεγαλύτερης ηλικίας άντρες μπορεί να κουνούν το κεφάλι τους όταν τη βλέπουν πίσω από το τιμόνι, οι περισσότεροι άνθρωποι του κλάδου την αποδέχονται για αυτό που είναι. «Η κύρια διαφορά είναι ότι ως γυναίκα, σου προσφέρουν πολλή βοήθεια ακόμα κι αν δεν τη θέλεις. Οι άνθρωποι απλώς υποθέτουν ότι χρειάζεσαι τη δουλειά, κάτι που μπορεί να είναι ενοχλητικό".
Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με το πώς είναι να είσαι γυναίκα που εργάζεται στον κλάδο των φορτηγών, μπορείτε να διαβάσετε για την Πολωνή οδηγό φορτηγού και μεταφορέα Iwona Blecharzyk, καθώς και να δείτε βίντεο από το ταξίδι της στη Σκανδιναβία ως μέρος της Volvo Trucking Adventure.